Guarana to pnąca roślina z gatunku Sapinadaceae, w naturalnych warunkach występująca w dorzeczu Amazonki w Brazylii. Jest najbardziej znana ze swoich owoców wielkości ziarna kawy i posiada zbliżone do niej główne składniki aktywne. Nasiona guarany zawierają podwójną ilość kofeiny, którą można znaleźć w ziarnach kawy. Jako suplement diety, guarana jest przede wszystkim stymulantem aktywności, ale także sprawdza się w procesie odchudzania i walki z cellulitem.
Nasiona guarany są głównym źródłem kofeiny w Ameryce Południowej. Kofeina w guaranie jest również znana jako guaranina, teina i mateina. Tubylcy zwykle pozyskują guaranę ze źródeł naturalnych, myją i suszą nasiona, po czym ubijają je w drobny proszek, aby przygotować z niej herbatę. Ta ziołowa herbata jest również dostępna w postaci kapsułek, które są dość popularnym dodatkiem spożywczym, występującym w napojach energetycznych i gazowanych napojach bezalkoholowych. Dzięki swoim sprawdzonym właściwościom, w ostatnich latach guarana stała się bardzo popularna, podobnie jak gotu kola, traganek czy ashwagandha.
Co zawiera guarana?
Oprócz kofeiny, guarana zawiera również inne alkaloidy ksantyny, takie jak teofilina i teobromina. Inne godne uwagi składniki guarany to garbniki i fenole, takie jak katechiny i epikatechiny. Wykazano, że u badanych ludzi zawartość kofeiny w guaranie poprawia pamięć, funkcje poznawcze i ogólny nastrój. Inne korzyści lecznicze guarany obejmują jej właściwości przeciwutleniające i antybakteryjne. Wykazano również, że u zwierząt laboratoryjnych zmniejsza krzepliwość krwi.
U ludzi guarana może redukować komórki tłuszczowe, a szereg badań potwierdziło jej pozytywny wpływ na zmniejszenie masy ciała – mieszanina odchudzająca zawierała również yerba mate i damiana. Dzięki tym właściwościom guarana stosowana jest również do walki z cellulitem.
Jak guarana wpływa na odchudzanie i walkę z cellulitem
Zawartość kofeiny w guaranie może głównie wpływać na utrzymanie prawidłowej wagi ciała. Jednak zawarte w niej alkaloidy ksantynowe (zwłaszcza teobromina) mogą również przyczynić się do tego efektu. Kofeina i teobromina są stymulantami ośrodkowego układu nerwowego. Zwiększają także tętno i tempo przemiany materii. Pobudzają uwalnianie adrenaliny i noradrenaliny, które napędzają aktywność mięśni. Działania te prowadzą do spalania tłuszczów przechowywanych w mięśniach, a także redukcji cellulitu.
W ten sposób guarana jest skuteczna w zmniejszaniu zmęczenia i poprawie skupienia umysłu. Przywraca czujność i poprawia wydajność. Wszystkie te czynności potrzebują energii, którą zapewnia spalanie nadmiaru glukozy we krwi i zapasów tłuszczu w organizmie. Również z tego powodu zawierają ją niektóre tabletki na cellulit.
Termogeniczny efekt guarany może dość szybko doprowadzić do utraty wagi ciała, jeśli będzie regularnie stosowany. Kofeina i teobromina są również naturalnymi środkami moczopędnymi. Oznacza to, że wspomagają utratę wody przez aktywniejsze działanie kanalików nerkowych, zapobiegając jej reabsorpcji, a tym samym promując jej eliminację. Promując diurezę, guarana może wspomagać utratę wagi ciała u osób cierpiących na obrzęki, i których masa jest spowodowana magazynowaniem znacznych ilości wody.
Wreszcie wiadomo, że teobromina w guaranie tłumi apetyt. Dlatego konsumpcja guarany może zmniejszyć spożycie większej ilości kalorii.
Podsumowując, guarana sprzyja utracie wagi ciała głównie przez:
- mobilizowanie zmagazynowanego tłuszczu i spalanie go jako energii napędzającej zwiększoną aktywność, dzięki stymulującym i termogenicznym efektom działania,
- służenie jako środek moczopędny i wspomaganie eliminacji wody z organizmu,
- tłumienie apetytu i redukcja kalorii w organizmie.
Z tych 3 głównych efektów pierwszy jest najsilniejszy i dotyczy nas wszystkich. Utrata masy ciała przez diurezę ma znaczenie tylko wtedy, gdy występują również obrzęki. Tłumienie apetytu nie jest bardzo silnym efektem guarany, ponieważ zawartość teobrominy nie jest tak znacząca jak zawartość kofeiny, a nawet zawartość teofiliny.
Badania nad guaraną w kontekście odchudzania
Dostępne są dwa przełomowe wyniki badań na ludziach, które często są cytowane w celu przedstawienia korzyści ze stosowania guarany, powodujących utratę wagi ciała.
Pierwsze badanie opublikowano w 2001 r. W Journal of Human Nutrition and Dietetics. Uwzględniono w nim grupę zdrowych ochotników oraz pacjentów z nadwagą w celu określenia wpływu preparatu ziołowego z guarany, yerba mate i damiany na odchudzanie. Każdy z badanych otrzymał 3 kapsułki placebo lub 3 kapsułki zawierające 3 zioła. Masy ciał osób badanych były sprawdzane przed i po próbie. Czas trwania badania wynosił 45 dni, ale niektórzy ludzie kontynuowali przyjmowanie preparatu ziołowego i byli monitorowani przez 12 miesięcy.
Wyniki badania wykazały, że preparat ziołowy zawierający guaranę znacznie zmniejszył wagę ciała u pacjentów z nadwagą. Ponadto, preparat ten skrócił czas oczekiwania pacjentów na uczucie sytości, istotnie bardziej niż w grupie placebo.
Chociaż badanie to nie przypisuje konkretnie efektów odchudzających tylko guaranie, związek ten można wywnioskować z podobnego wyniku uzyskanego w drugim badaniu, w którym zastosowano połączenie efedryny i guarany.
Opublikowane również w 2001 r., ale w International Journal of Obesity-Related Medical Disorders, kolejne badanie połączyło guaranę z innym popularnym miejscowym preparatem znanym jako ma huang. Środek ten zawiera 6 – 8% efedryny. W tym badaniu 67 osobom podawano placebo lub kombinację efedryny 72 mg i 240 mg kofeiny dziennie przez 8 tygodni. Po badaniu grupa guarana-efedryna straciła średnio 4 kg, podczas gdy grupa placebo straciła tylko 0,4 kg. Ponadto grupa z efedryną i guaraną w diecie doświadczyła zmniejszonego obwodu bioder i niższych poziomów triglicerydów w surowicy krwi.
Naukowcy doszli do wniosku, że mieszanina efedryny i guarany była skuteczna w osiąganiu krótkoterminowej utraty wagi poprzez utratę tłuszczu. Działania niepożądane zgłaszane przez ochotników obejmowały suchość w ustach, ból głowy i bezsenność.
Uważa się, że efedryna i kofeina poprawiają wzajemnie swój potencjał promowania utraty wagi ciała. W rzeczywistości popularny tradycyjny preparat do odchudzania składa się z połączenia ma zawieszonego (efedryna) z guaraną (kofeina) i kory wierzby białej (aspiryna). Ta kombinacja jest tak skuteczna, że jest powszechnie stosowana w napojach energetycznych i odżywczych dla sportowców.
Jednakże, wbrew powszechnemu przekonaniu, połączenie tych składników nie powoduje utraty wagi, ze względu na to, że jest czynnikiem termogenicznym, który może zwiększyć tempo metabolizmu. Powoduje utratę wagi ciała głównie poprzez zwiększenie funkcjonowania nadnerczy i tłumienie apetytu. Należy zauważyć, że guarana bezkofeinowa jest dostępna i nie ma wpływu na metabolizm lipidów i odchudzanie. Tym samym guarana na cellulit również może okazać się skuteczna.
Guarana dla utraty wagi – Skutki uboczne i przeciwwskazania
Chociaż guarana jest oceniana przez wiele ośrodków badań jako „ogólnie uznawana za bezpieczną”, ma ona swoje skutki uboczne.
Ponieważ guarana zawiera najwięcej kofeiny ze wszystkich roślin, większość jej skutków ubocznych wynika z działania kofeiny. Te działania niepożądane obejmują zaburzenia snu, niepokój, drażliwość, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, niepokój i szybkie tętno.
Ponadto, ponieważ kofeina w guaranie ma działanie moczopędne, należy spodziewać się regularnego oddawania moczu i odwodnienia. Zaleca się ponowne nawodnienie przez regularne przyjmowanie wody, aby zapobiec temu niebezpiecznemu skutkowi ubocznemu.
Podobnie jak regularne spożywanie kofeiny, długotrwałe spożywanie guarany prowadzi do zwiększenia tolerancji, a zatem zanikania większości tych działań niepożądanych. Jednakże uważa się, że wysokie dawki guarany mogą powodować drgawki i nieregularne bicie serca. Jest to niezwykle ważna wskazówka szczególnie dla tych, którzy nie tolerują bardzo dobrze używek, aby całkowicie unikać guarany.
Innymi osobami, które powinny unikać guarany, są dzieci oraz kobiety w ciąży i karmiące matki. Wynika to z braku badań nad bezpieczeństwem działania guarany w tych grupach. Ludzie ze zdiagnozowanymi chorobami serca lub ci, którzy łatwo rozwijają wrzody trawienne powinni również unikać guarany.
Guarany nie należy przyjmować razem z innymi środkami pobudzającymi, aby zapobiec pogorszeniu objawów ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Nie należy jej również samodzielnie stosować w przypadku stosowania innych leków i środków farmakologicznych.
Ponieważ guarana zapobiega krzepnięciu krwi, nie należy jej również stosować z lekami rozrzedzającymi krew, takimi jak warfaryna. Inne kombinacje leków, których należy unikać, obejmują lit, środki uspokajające i przeciwdepresyjne, ponieważ wpływają one również na poziom neuroprzekaźników w mózgu.
